Uluslararası Çocuk Kitapları Günü bildirisi

1967 yılından bu yana her yıl Hans Christian Andersen’in doğum günü olan 2 Nisan Uluslararası Çocuk Kitapları Günü olarak kabul ediliyor ve IBBY tarafından bugüne özel bir önem veriliyor. Bu özel günün kutlanması için her yıl başka bir ülkenin IBBY kuruluşu görev üstleniyor ve o ülkenin önde gelen bir yazarı kitap sevgisini dile getiren bir bildiri ve yine önde gelen bir çizeri de kitap temalı bir poster hazırlıyor. 2020 yılı için bu görevi IBBY’nin Slovenya’daki temsilcisi olan kuruluş üstlendi. Biz de bu özel günde değerli yazarımız Süleyman Bulut’un bildirisini sunmaktan dolayı mutluluk duyuyoruz:

BÜYÜME TARİHİNİN İLK ADIMINDA ÇOCUK KİTAPLARI

Süleyman Bulut

Çocukluk, yaşadığımız dünya ile tanışmaya başlamamızın ilk adımıdır.

Çocuklar, gerçek dünya ile tanışmaya, kendileri adına büyümenin tarihini yazmaya başlarken onların yanında aile, okul ve çevrenin yanı sıra çocuk edebiyatı yazarları da vardır.

 Çocuk edebiyatı yazarları, dünya ile tanışmaya ve büyümeye başlayan çocuklara, başka hiçbir kişi, kurum veya nesnenin sunamayacağı çok farklı seçenekler sunarlar.  

Çocuk edebiyatı yazarları bunu, yaşadıkları dünyanın gerçek gerçekliğini anlatarak değil, ondan yola çıkarak oluşturup yazdıkları kurmaca gerçeklik yoluyla yaparlar. 

Yazılan bu kurmaca gerçeklik, gerçek gerçekliğin daha küçük ölçekli, daha sınırlı, daha yoğun ama daha bütünlüklü bir tasarımıdır ama, çocukluğun “cenneti”nden çıkıp büyümenin zorlu ve sert patikalarında ilerlemeye başlayan çocuklara, yaşadıklarını anlamaları için çok değerli ipuçları sunar.

Çocuk edebiyatı yazarlarının yazdıkları bu kurmaca öyküler, romanlar, şiirler, masallar, tiyatro oyunları yarın çocukların önüne yaşadıkları ve yaşayacakları dünyanın kendisi olarak çıkacaktır. Bu açıdan büyümenin tarihinde, çocuk kitaplarının ve genel olarak kitapların çok önemli bir yeri vardır. 

Bu noktada, Arjantinli ünlü yazar Borges’in genel olarak kitaplar için işaret ettiği bir noktayı, çocuk kitapları için de aynen tekrarlayabiliriz diye düşünüyorum. Borges, bir denemesinde, “… insanın bulduğu araç- gereçler içinde en şaşırtıcı olanı kuşkusuz kitaptır,” diyordu. “Mikroskop ile teleskop görme yetimizin uzantısıdır; telefon sesin uzantısıdır; saban ile kılıç insan kolunun uzantısıdır. Kitap ise bambaşka bir şeydir: insan belleği ile hayal gücünün uzantısıdır…”

Çocuk kitaplarının kurmaca dünyasının, gerçek dünyada büyümeye çalışacak çocuklara açtığı yeni ve farklı ufukları başka hiçbir kişi, kurum ve araç-gerecin açamayacağını bir kere daha belirttikten sonra, sözümüzü önemli bir Türk dilcisi, denemeci ve eleştirmen Nurullah Ataç’ın (1898-1957) çağrısıyla tamamlayalım:

“Çocuğunuz büyüyünce ne olacaksa olsun, küçükken siz ona edebiyatı sevdirmeye bakın; ilim, bilgi sonradan gelecektir, önce insanlığını kurmak, hayalini işletmek gerek.”